Dat Surinamers van lekker eten houden dat weet ik sinds mijn kindertijd, ruim 50 jaar geleden. Bijna naast ons woonde een groot Surinaams gezin waarmee we veel optrokken. Kwam je daar over de vloer dan was het huis eigenlijk altijd gevuld met de meest heerlijke geuren. Zo herinner ik me ook de grote vijzel met manshoge stamper in de gang die daar niet voor de sier stond. Als ik toen had geweten dat ik later zo’n interesse voor koken zou krijgen dan had ik vast ook geweten wat daar in zat én waar al die heerlijke geuren vandaan kwamen. Gelukkig is daar Judith Cyrus. Een aantal jaren jonger dan ik, maar vanwege haar roots een insider in de Creools – Caribische keuken en behalve in haar lunchroom ‘De Buitenvrouw’ deelt ze deze gerechten met ons via haar columns in Trouw en in haar kookboeken. Haar nieuwste boek heet Toespijs.

Toespijs! Het klonk voor mij eerlijk gezegd in eerste instantie als heel wat anders dan wat het werkelijk is. Wat eten we toe? Het dessert! Dat is dus absoluut niét de betekenis van een Toespijs. In tegendeel, de Toespijs is waar het om draait, het pièce de résistence, het belangrijkste onderdeel van de maaltijd. Het is dat wat je noemt als je gevraagd wordt ‘wat eten we’, wat is je toepsijs. Een begrip in de Surinaamse keuken. Toch gaat Toespijs niet alleen over Suriname. Daar schreef Judith Cyrus eerder het boek Paramaribo over. Eerlijk is eerlijk, dát boek zou ik ook graag hebben omdat Judith Cyrus daarin uitgebreid vertelt over de vijf grote stromingen in de Surinaamse keuken. Toespijs heeft wat dat betreft minder tekst, maar meer recepten én het gaat over alle Creoolse en Caribische gerechten. Dat is meer dan enkel Suriname.

Het boek is juist ingedeeld op de bijgerechten: aardvruchten, rijst, brood en noedels en bij die gerechten vindt je dan steeds vis-, vlees- en groentegerechten. Welke aardvruchten, wat voor rijst, brood of noedels je gebruikt wordt allemaal helder uitgelegd door Judith Cyrus.

En wat heerlijk is het om eens een kookboek te gebruiken dat niet gaat over Italië of Azië. Dat ook niet gaat over gezonde voeding, barbecue of vegan. Toespijs gaat over lekker eten met ingrediënten die je misschien niet elke dag gebruikt, maar goed verkrijgbaar zijn en combinaties die je misschien ook niet zo gewend bent. Voor mij is het een ontdekkingsreis door Midden-Amerika. Een keuken die ik, ruim 50 jaar na mijn eerste kennismaking, eigenlijk enkel nog maar ken van een foodtruck die roti en bara verkoopt.

Volgens Judith Cyrus is de interesse voor de Caribische keuken sinds de aandacht voor het slavernijverleden alleen maar toegenomen. Dat verleden zei mij in mijn jeugd helemaal niets. Wij speelden samen, gingen samen naar school en spraken daar nooit over. Zelfs de onafhankelijkheid in 1975 kan ik me niet heel bewust herinneren, al zie ik vaag in mijn gedachten nu misschien toch een uitgestoken Surinaamse vlag. Enfin, de dag erna waren wij op het trapveldje al lang weer bezig met voetballen.

De interesse voor de Creools – Caribische keuken is terecht. Judith Cyrus levert daar met eerst Paramaribo en nu Toespijs ongetwijfeld een bijdrage aan. Zoek jij nog een origineel cadeau voor onder de kerstboom of ben je zelf een liefhebber? Toespijs is zeker de moeite waard.

Toespijs van Judith Cyrus is een uitgave van Fontaine Uitgevers.
194 pagina’s | ISBN 978 94 6404 262 7| € 29,99